خیام از زبان خیام / 2

خیام از زبان خیام / 2

فرامرز ملاحسین تهرانی

در بخشی از کتاب «خاطرات یک روح ...» حضور در محفل و مجلس نورانی خیام را یادآور شدیم. اینک به بخشی دیگر از تفسیر و تحلیل رباعیات خیام از زبان خود ایشان میپردازیم که برگرفته از همان کتاب است.

(7)

غم چند خوری به کار ناآمده پیش

رنج است نصیب مردم دوراندیش

خوش باش و جهان تنگ مکن بر دل خویش

کز خوردن غم قضا نگردد کم و بیش

نگرانی برای آنچه احیانا ممکن است در آینده پیش آید قرین عقل و منطق نخواهد بود، زیرا چه بسیار است پیش¬بینی¬هایی که هرگز به وقوع نیابد و یا احیانا معکوس آن به وقوع بپیوندد. از این گذشته آیا غم و اندوه زودرس هرگز مانع پیشامدها می¬شود؟ و یا درد آینده را هرگز دوا می‌کند؟ جز اینکه تلخکامی فعلی را سبب شود، آیا هراس از آنچه مجهول است حاصلی دیگر خواهد داشت؟ اگر به حدس قوی اتفاقی نگران¬کننده را برای روز دیگر پیش¬بینی می¬کنید بدون ترس و یا اندوه بکوشید برای دفع شر یا کاهش وخامت آن را منطقی و معقول بیابید، نه اینکه پیشاپیش به ماتم اندر شوید و قدرت چاره¬جویی از خود سلب نمایید. 

این رباعی مربوط به دوره¬ای است که معتقدات دینی و احکام قضا و قدر را پیرو بودم و در بیت دوم گفته¬ام در هر حال همیشه شادمان باش و زندگی¬ات را قرین تلخکامی مگردان، چون مسلم است شادی یا نگرانی تو تغییری در قضا و قدر ندهد و سرنوشتت آنچه باشد بدون دخالت تو اجرا گردد.